2023-ip aasaanerani Kalaallit Nunaanni takornariartaatit nuannaariutit 500-it missariarlutik tulallutik aatsaat taamak amerlatigisut nunatsinnut tikipput. Takornarissat tikittut soorunami niuertarfinnut, neriniartarfinnut allatullu kiffartuussivinnut annertuumik isertitsissutigine-qarput. Taamaattoq suut tamarmik ajunngitsuinnaanngillat, ingammik umiarsuit nuannaariutit ingerlaartarneri eqqarsaatigalugit.
KNAPK aalisartuniit piniartuniillu maalaarfigineqartarpoq, taakkulu umiarsuit sumut ingerlaarsinnaanerannik ersarissumik killiliisoqarnissaa kissaatigaat.
Ersarinnerusumik Qaanaamiit Ittoqqortoormiiniillu immikkoortortaqarfiit killiliisoqarnissaa kissaatigaat, umiarsuit sumiiffinni eqqissisimatitani ingerlaartarmata, tassami qilalukkat pi-aqqiorfigalugillu neriniarfiit sumiiffiit ilaat inissisimammata. Umiarsuit piniarnermik inuus-sutissarsiortut soqutiginagit ingerlaarput. Kommunit eqqorneqartut, aalisartut piniartullu aalisarfiisa piniarfiisalu aallunnissaannut illersorneqarnissaannullu isumaginnittussaagaluit umiarsuit ingerlaarnerannik killiliinngillat. Tamannami kommunimi ileqqoreqqusaliornikkut aaqqiivigineqarsinnaagaluarmat.
Namminersorlutik Oqartussat aamma umiarsuit nuannaariutit angallatillu tingerlaataannarsortut sumut ingerlaarsinnaanerat killiliiffigisinnaagaluarpaat.
KNAPK-miit aalisartut piniartullu takornarialernermik ingerlataqartuniit pingaartinneqarnissaat kissaatigaa, aamma taamaattumik ersarissumik najoqqutassiornissaq pisariaqarpoq umiarsuit sumi, qaqugukkut qanorlu ingerlaartassanersut.
Ocean Explorerip nunami eqqissisimatitami ikkarlinnera pisut siullersariinnarpaat.
Immaqa ajutoortoqarnerani iluatsitserujussuartoqaqqavoq, tassami suli ajornerusumik pisoqanngimmat. Ujaasinerit annaassiniarnerit, peqqinnissaqarfimmik suliakkersuinerit, nu-natta atortulersorneratigut amikkittoornerit, umiarsuarniit eqqagassanik isumaginnittarneq il.il. pissutsit ilaannarai KNAPK-miit nalilersuiffigerusunneqartut.
Najukkani innuttaasut aperineqartarpat umiarsuit nuannaariutit umiarsuillu tingerlaataannallit sumut ingerlaarsinnaanerat pillugu? Innuttaasut qanoq annertutigisumik apersorne-qartarpat takornarissat tikioralinnginneranni?
Umiarsuit nuannaariutit aammalu angallatit tingerlaataannallit nunatta imartaani sumut ingerlaarsinnaatitaassanersut pillugit aalajangersaasoqarnissaa KNAPK-miit kissaatigineqar-poq. Pingaaruteqarpoq innuttaasut kattuffiillu susassaqartut avoqqaarliuteqarsinnaanerat, taamaasilluni inuussutissarsiortut tusaaneqarlutillu akulerutsinneqarsinnaaniassammata, ki-siannili aamma pingaaruteqarpoq aalajangiinernut akisussaaqataalernissaq.
Pisortat oqartussat umiarsuit sumi ingerlaarneranni nalunaartussaatitaanerat piumasarine-qarpa? Kikkut akuersisarpat umiarsuit sumut ingerlaartassanersut?
Umiarsuit nuannaariutit aamma angallatit tingerlaataannarsortut pillugit KNAPK imaattunik kissaateqarpoq piumasaqaateqarlunilu:
- Kangerluit susassaqanngitsut umiartorfigissanngikkaat, ingammik nuna eqqissisimatitaq eqqarsaatigalugu.
- Qilalukkat qernertat aamma timmissat neriniartarfii piaqqiortarfiisalu tikinneqartan-nginnissaat (ass. sumiiffiit RAMSAR-imik taagorneqartut).
- Sumiiffinni piniarfiusut ataqqineqarnissaat aammalu uninngaartarnerit ungasissusilerlugit (qaqugukkut sumilu).
- Najukkami piniartunut iluaqutaasussamik takornarianut akitsuummik eqqussineq (silaannaap allanngoriartorneranut atatillugu akitsuut).
- Nunatsinni tamarmi tuttut umimmaallu nuna najugaat mianerilluinnarneqassasoq.
- Nuannaariutit nunatsinneersunik ilisimasortalernissaat.
KNAPK-miit aamma sukumiinerusumik misissuiffigitikkusunneqarpoq eqqagassat (anartarfiit, errorsinermi akuutissat, saliinermi akuutissat, akuutissat assigisaallu) qanoq isumagineqartarnersut? Umiarsuit makittarissaataannut iluaqutaasoq imeq sumut kuineqartarpa? Umiarsuarniit nipimik mingutsitsisoqarnera? CO2 aniatinneqartoq qanoq annertutigiva? Atorto-rissaarutitigut, peqqinnissaqarfikkut, ujaasisarnikkut annaassiniartarnikkullu qanoq atuiso-qartigiva?
KNAPK-miit Namminersorlutik Oqartussat kaammattorpai sunngiffimmi takornarianillu angallassisut umiarsuit nunatta imartaani ingerlaarsinnaanerat pillugu tamakkiisumik oqartussaaffeqalernissaq piginnaasaqarnissarlu qulakkeerniarlugit sulisoqassasoq.